Hiểm họa từ lạm dụng các bức xạ ion hóa trong y tế

Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) của Liên hợp quốc đã lên tiếng cảnh báo hiểm họa đối với sức khỏe con người khi thế giới lạm dụng các bức xạ ion hóa trong y tế.

Ngày 27/10, Giám đốc về an toàn và giám sát bức xạ của IAEA, ông Renate Czarwinski, nhấn mạnh các bác sỹ ngày càng có xu hướng lạm dụng việc chiếu, chụp bức xạ ion hóa để chẩn đoán bệnh, từ chụp X-quang xương tiêu chuẩn đến chiếu chụp cộng hưởng từ có độ chính xác cao về quá trình trao đổi chất.

Mặc dù các chiếu chụp này là cần thiết và có giá trị chẩn đoán bệnh cao, song các nghiên cứu của IAEA cho thấy việc lạm dụng chiếu chụp bằng bức xạ ion hóa để lại những di chứng nguy hiểm đối với sức khỏe con người.

Ngay cả ở các nước phát triển có trình độ y tế cao, hơn 20% số ca bệnh được chỉ định chiếu chụp là không cần thiết và không thích hợp. Đối với những ca bệnh đặc biệt, tỷ lệ này chiếm 45%, còn đối với những kỹ thuật chiếu chụp đặc biệt, tỷ lệ này lên tới 75%.

Giáo sư y khoa thuộc trường Đại học Trinity của Ireland, ông Jim Malone, cho biết giới khoa học toàn cầu đang hợp tác chặt chẽ với IAEA trong chiến dịch cảnh báo việc lạm dụng chiếu chụp này để tăng cường bảo vệ sức khỏe người bệnh.

Ông lưu ý rằng nhiều bác sỹ trên thế giới hiện nay không hiểu đúng về các hiểm họa của việc sử dụng quá mức bức xạ ion hóa đối với con người, đặc biệt có hại nhiều hơn có lợi đối với sức khỏe người bệnh. Các chỉ định chiếu chụp chỉ được coi là thích hợp nếu nó thực sự cần thiết.

Trong bối cảnh này, IAEA mở cuộc vận động trên toàn cầu thông qua thực hiện sáng kiến 3A nhằm nâng cao nhận thức về hiểm họa bức xạ ion hóa, đảm bảo sự đúng đắn và thích đáng của việc chiếu chụp bằng bức xạ ion hóa, tổng kiểm tra hiệu quả của các quá trình chiếu chụp bức xạ ion hóa và các quá trình liên quan.

Chuyên gia cấp cao về bảo vệ con người trước hiểm họa bức xạ của Cơ quan Kiểm soát hạt nhân của Bỉ, ông Lodewijk Van Blade, nhấn mạnh đây là một việc khó khăn đòi hỏi nỗ lực nhiều năm và cần nhiều nguồn ngân sách. Nhưng nếu cộng đồng thế giới không hành động, giá phải trả về mạng sống và sức khỏe con người sẽ rất lớn.

Các nghiên cứu y học hạt nhân mới đây cho biết cùng với sự gia tăng của việc lạm dụng bức xạ ion hóa trong y tế, tỷ lệ bệnh nhân ung thư liên quan đến việc chiếu chụp này sẽ tăng rất nhanh trong tương lai gần. Vì vậy, cần thuyết phục các bác sỹ chẩn đoán, các kỹ thuật viên nên thực hiện việc chiếu chụp bằng bức xạ ion hóa vì lợi ích của người bệnh. Bên cạnh đó trao cho họ các công cụ và hướng dẫn cần thiết để có thể chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân tốt hơn.

IAEA và Ủy ban châu Âu đã thực hiện các chương trình bảo vệ người bệnh tích cực và thúc đẩy thành công các chương trình này thông qua giáo dục, đào tạo và các dự án khoa học công nghệ, xuất bản và các tài liệu nghe nhìn./.