Chìm nổi ba đặc sản Việt Nam

Theo thông báo của Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam, atiso, hồng và dâu tây Đà Lạt nằm trong Top đặc sản nổi tiếng Việt Nam năm 2012. Thế nhưng, ít người trồng ba loại cây này, thậm chí đang chặt bỏ hàng loạt. 

Hồng rớt giá thảm hại

Đang là mùa thu hoạch quả hồng chính vụ nhưng chủ vườn nào cũng trĩu nặng ưu tư vì giá rớt tận đáy.

Tại thị trấn Dran (huyện Đơn Dương), vùng đất nổi tiếng nhất Việt Nam về cây hồng, chị Nguyễn Thị Lan kể khổ: Giá hồng trứng không đến 3.000 đồng/kg: các loại hồng vuông, hồng trứng láng chất lượng cao cũng chỉ có giá 6.000-7.000 đồng/kg, không bù được giá phân bón, công thu hái, vận chuyển... Hồng chín đầy vườn mà chẳng thấy ai hỏi thăm, trong khi trước kia thương lái từ Hà Nội, TP HCM... tìm đến đặt cọc tiền mua hồng trước cả tháng.

Giá hồng giảm dần suốt nhiều năm, so với thập kỷ trước đã mất giá đến 3 lần, trong khi giá phân bón, thuốc trừ sâu, công chăm bón không ngừng tăng, do đó nhiều nhà vườn chặt bỏ hồng để trồng chè, cà phê... Diện tích hồng ở Đà Lạt giảm từ 600 ha xuống còn chưa tới 100 ha.

Những vùng chuyên canh hồng tại các huyện Đơn Dương, Lạc Dương cũng xảy ra tình trạng chặt bỏ hồng hàng loạt, bởi việc tiêu thụ quả tươi quá phập phù, trong khi cả tỉnh không có nổi một nhà máy sấy khô hoặc chế biến các sản phẩm khác từ hồng.

Dâu tây lay lắt vì dịch bệnh

Hơn 80 năm trước, dâu tây được người Pháp mang sang trồng thử nghiệm một số nơi ở Việt Nam, nhưng chỉ sinh trưởng tốt ở vùng khí hậu ôn đới Đà Lạt.

Bởi có mùi thơm đặc trưng, vị chua pha lẫn vị ngọt thanh hấp dẫn, lượng sinh tố C cao giúp chống nhiễm trùng, lão hóa và hỗ trợ tăng sức đề kháng, nên loại trái cây này được người tiêu dùng ưa chuộng.

Dâu tây Đà Lạt.

Giá dâu tây khá cao (30.000 – 40.000 đồng/kg), lúc khan hàng lên tới 80.000 – 90.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, cây dâu tây rất dễ nhiễm bệnh: Quả và rễ bị nấm tấn công gây thối, nhũn; lá vàng và nổ đốm, thân khô dần rồi chết... Các nhà khoa học đã nhập và lai tạo không ít giống dâu mới nhằm nâng cao sức đề kháng, nhưng cùng với thời gian, đa số đều nhiễm bệnh.

Người trồng cũng đã tự nghiên cứu, thử nghiệm nhiều biện pháp phòng chống dịch bệnh, nhưng không cứu nổi vườn dâu vì dịch bệnh lây lan quá nhanh khiến dâu chết hàng loạt.

Diện tích dâu tây đã giảm từ 100 ha xuống chỉ còn chưa đến một nửa; năng suất cũng giảm từ 40kg/sào/2 ngày (một chu kỳ thu hoạch quả) xuống
15 - 20kg/sào.

Bất đắc dĩ mới trồng atiso

Cùng với quế, tràm, đại hồi, sâm ngọc linh, trinh nữ hoàng cung, atiso được Bộ Y tế ghi tên vào Top đầu trong số 40 dược liệu có tiềm năng khai thác và phát triển của quốc gia. 

Phấn hoa atiso giả.

Trung ương cũng đã chỉ đạo ưu tiên đầu tư phát triển 6 loại dược liệu này. Tuy nhiên sự trù liệu mang tầm quốc gia nói trên dường như không mấy tác động đến nông dân TP Đà lạt – nơi duy nhất sản xuất atiso qui mô hàng hóa tại Việt Nam.

“Nửa cuối thập niên 90 của thế kỷ trước là thời kỳ hoàng kim của atiso; không ít người xây được biệt thự và sắm cả xe hơi từ việc trồng loài cây này. Thế nhưng gần đây hầu như chỉ những gia đình không có khả năng làm nhà kính trồng hoa hoặc đất không đủ tốt để trồng hoa mới trồng atiso”, Chủ tịch Hội Nông dân Phường 12 Hồ Ngọc Dinh nói.

Hàng trăm héc ta atiso bị chuyển đổi sang trồng hoa cúc, lyly... bởi trồng atiso lãi ít, đầu ra khó khăn.

Thương hiệu atiso còn bị ảnh hưởng xấu bởi các đối tượng sản xuất, mua bán phấn hoa atiso giả. Nhiều nơi rao bán phấn hoa atiso Đà Lạt với giá 180.000 – 500.000 đồng/kg, trong khi thực tế không thể sản xuất sản phẩm này bởi khi hoa chưa kịp nở thì nhà vườn đã thu hoạch để làm thuốc hoặc chế biến món atiso hầm giò heo nổi tiếng.

(Theo Tiền Phong)