Stress: 'Thủ phạm' gây vô sinh

Không có gì ngạc nhiên, khi cuộc sống liên tục stress cùng với thời gian sẽ dẫn đến hậu quả lãnh cảm và xa dần trong các mối quan hệ - kể cả thầm kín.

Stress có thể gây tổn hại mối quan hệ thầm kín. Cả ngày làm việc vất vả, mâu thuẫn không đâu với người khác, đường sá bụi bặm kẹt xe và cả đống vụ việc không được giải quyết chất đống nhiều lên sau mỗi ngày. Thiếu thời gian cho mọi thứ, nhu cầu gần gũi bị đẩy xuống vị trí ngày càng xa lắc. Tuy nhiên tất cả không chỉ có như vậy. Stress duy trì trong thời gian dài có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và là một trong những nguyên nhân dẫn đến vô sinh.

Những vấn đề của người mẹ tương lai?

Stress là một trong những nhân tố môi trường “tháp tùng” chúng ta trong cuộc sống thường nhật và đơn giản chúng ta đã kịp làm quen với nó trong nỗ lực tồn tại. Cho dù không khó nhận biết những triệu chứng về thể chất của stress (trong đó có tim đập nhanh hơn, hơi thở gấp hơn, căng cơ, sự gia tăng hoạt động của tuyến mồ hôi, bàn tay lạnh, khô miệng…) chúng ta thường không ý thức được rằng, tác động của stress có thể gây hậu quả lâu dài. Khi những tháng tiếp theo trôi qua trong khi hy vọng có thai vẫn chưa trở thành hiện thực – nếp sống stress là nguyên nhân cuối cùng, vợ chồng đổ lỗi cho sự không may của mình. Sự tác động của stress với vùng chân đồi – trung tâm đáp ứng những sở thích tình dục của não bộ, có thể là nguyên nhân làm mất cân bằng hormone trong cơ thể. Những rối loạn hormone trái lại, là một trong những rắc rối sức khỏe hay gặp nhất của phụ nữ trong độ tuổi sinh nở. Mức độ stress cao làm gia tăng nồng độ prolactyn, hormone mà tình trạng dư thừa có thể gây vô sinh. Vùng chân đồi của não bộ đam trách việc kìm hãm sự tiết xuất prolactyn thông qua nỗ lực sản xuất hormone khác – dopamine. Nếu cơ chế này bị sự cố, có thể xuất hiện tình trạng hiperprolactynemia – nồng độ prolactyn tăng cao trong máu. Những chu kỳ kinh nguyệt không rụng trứng, ra máu giữa hai chu kỳ và thậm chí mất kinh là những hậu quả tiêu cực của rối lọan hormone. Vậy nên tình trạng mất cân bằng và rối loạn hormone trong cơ thể người phụ nữ vì nguyên nhân stress kéo dài là thủ phạm tiềm tàng của vô sinh.

Rắc rối của người bố tương lai?

Số lượng tinh trùng quá ít trong tinh dịch có thể là một trong những nguyên nhân vô sinh ở đàn ông. Khi đã biết, tất cả hormone được cơ thể sản xuất liên tục hợp tác với nhau và phụ thuộc lẫn nhau – không chỉ những hormone giới tính chịu trách nhiệm về tình trạng số lượng tinh trùng giảm sút. Tình trạng đó có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân: một bộ phận tinh trùng có thể bị khuyết tật cấu tạo bẩm sinh, hoặc không có khả năng linh hoạt cần thiết. Lý do khác có thể là những trục trặc về giải phẫu (thí dụ viêm nhiễm tinh hoàn, chấn thương cơ học tinh hoàn hoặc vị trí xếp đặt không hợp lý của chúng) và những nguyên nhân tự miễn dịch (kháng thể của hệ miễn dịch tự tiêu diệt tinh trùng). Trong những nhân tố bên ngoài khả dĩ tác động tiêu cực đến sản xuất tinh trùng có lạm dụng các chất kích thích (thuốc lá, bia rượu..) và stress. Nếp sống căng thẳng, nghĩa vụ quá nhiều, liên tục áp lực thời gian và thường xuyên duy trì thói quen thiếu vận động – tất cả đã quá đủ, để hy vọng có con trở nên xa với.

Có thể loại bỏ stress…

Hoạt động thể chất tích cực của cơ thể phát huy tác dụng đẩy nhanh tuần hoàn máu, cùng lúc loại bỏ adrenalin dư thừa và các hormone stress.

…bằng nỗ lực chung

Không phải hôm nay người ta mới biết, hoạt động thể thao có thể là thần dược hữu hiệu không chỉ với những chứng bệnh về thể chất. Nó còn là vũ khí lý tưởng chống lại trầm cảm và stress. Vận động có ý nghĩa đặc biệt lớn đối với sức khỏe tâm lý. Nhiều nghiên cứu cho thấy: những người chăm vận động hiếm khi bị trầm cảm hoặc rơi vào trạng thái hoảng loạn, tự xoay sở tốt hơn trong những tình huống stress, ít khi cáu giận. Hoạt động thể chất tích cực của cơ thể phát huy tác dụng đẩy nhanh tuần hoàn máu, cùng lúc loại bỏ adrenalin dư thừa và các hormone stress. Vậy nên tập luyện thể thao phát huy tác dụng giống như biệt dược chống trầm cảm. lấy lại năng lượng tích cực và giảm thiểu mức độ căng thẳng. Chỉ cần quãng nửa giờ tập luyện (chạy bộ, thể dục, khiêu vũ) tinh thần được cải thiện, nồng độ các hormone stress suy giảm.

Sau ngày lao động mệt mỏi, ăn tối chớp nhoáng, bạn chỉ mơ ước một điều – ngả lưng xuống giường nhanh nhất. Thậm chí nếu như tưởng rằng, đã cạn sức, tấm thân chỉ khao khát ngơi nghỉ, thay vì nghe lời phần xác – hãy nghe lời trí tuệ. Hãy dũng cảm từ bỏ ý định dành buổi tối cho màn hình tivi để xem đoạn tiếp bộ phim nhạt như nước ốc, theo đó mọi người đều gặp rắc rối và cứ hai nhân vật, có một cho rằng trái đất sắp rơi vào đầu mình. Hãy tìm một chút thời gian để dạo bộ, tập yoga hoặc…theo học khóa aerobic. Thực tế bõng chốc sẽ chứng tỏ, cơ thể các bạn hoàn toàn không hề cạn sức và vẫn còn khá nhiều năng lượng, chỉ chờ được giải phóng.

….bằng sức mạnh tự nhiên

Tồn tại hàng loạt phương pháp giảm thiểu mức độ căng thẳng, thư giãn và gạt xa những rắc rối đời thường. Sự hiện diện của người thân là nền tảng của thành công trong cuộc chiến loại bỏ tâm trạng nặng nề, u buồn hoặc cơ thể bị kích động thái quá. Tiếc rằng không phải lúc nào chúng ta cũng có thể yêu cầu người thứ hai mát xa, cùng dạo bộ hoặc trò chuyện thân tình. Cũng may chúng ta có thể một mình chiến đấu với stress. Tắm nước nóng hương liệu là một trong những phương pháp đã được kiểm chứng. Tắm nước nóng (nhiệt độ nước tối đa 34-37 độ C) phát huy tác dụng an thần, thư giãn và thoải mái, cho phép ổn định và xoa dịu thần kinh, nới lỏng cơ bắp. Tắm nước nóng có pha hương liệu thích hợp (tương tự nồi nước lá mùi tắm ngày áp Tết) còn mang lại hiệu quả cao hơn. Nhờ hệ thần kinh khứu giác, hương vị tiếp cận trực tiếp bộ phận não bộ kiểm soát cảm xúc, mức độ stress và trí nhớ.

….và bằng khoa học

Thực tế nghiên cứu cho thấy, khám phá chính xác hơn cơ thể của chính mình, chúng ta có thể nâng cao khả năng đề kháng tâm lý của bản thân. Một trong những phương pháp loại trừ stress mới nhất có tên là biofeedback (liên hệ phản hồi sinh học). Nó dạy năng lực kiểm soát những quá trình diễn ra trong cơ thể và làm chủ những phản ứng của bản thân. Nó cho phép tìm ra những cách thức thư giãn thích hợp nhất dành cho cơ thể cụ thể, yếu tố giúp tự xoay sở thậm chí trong những tình huống cực đoan nhất. Suốt thời gian dài chỉ duy nhất các vận động viên thể thao và các nhà…du hành vũ trụ được hướng dẫn áp dụng phương pháp này. Hiện nay công nghệ này cũng được tận dụng thành công trong các quá trình học tập, vượt qua tâm trạng hồi hộp và stress. Biofeedback dựa trên việc nghiên cứu dạng sóng điện từ, mà não bộ tạo ra, tiếp theo sử dụng các bài tập liên tưởng đến sự tham gia vào trò chơi điện tử. Như kết quả thực nghiệm cho thấy, cùng với sự thay đổi trạng thái ý thức của chúng ta, sóng não bộ cũng thay đổi. Con người có thể học cách tăng cường tần số theo ý muốn vào thời điểm nhất định (thí dụ sóng alfa – trong tình huống sáng tạo, với suy nghĩ tích cực; sóng beta – khi ngủ; gamma – lúc bị stress, hồi hộp, sợ hãi). Kỹ thuật biofeedback giúp não bộ học nhanh kỹ năng cần làm gì, để tần số mong muốn xuất hiện; những tần số xấu suy yếu; tức cơ chế dẫn đến sự xuất hiện năng lực tự điều chỉnh nội lực. Biofeedback cung cấp cho con người những thông tin cần thiết về những trạng thái sinh lý học thay đổi của cơ thể. Hiệu quả cuối cùng là tạo dựng cách thức kiểm soát có ý thức những chức năng trước đây không được kiểm soát có ý thức, gia tăng sự đề kháng tâm lý và cải thiện tính khí.

Hãy chia tay stress…vui đón “mặt trời tý hon”!

Suy cho cùng, rất khó hy vọng, kỹ thuật nào đó khả dĩ cho phép loại bỏ hoàn toàn stress ra khỏi cuộc sống thường nhật. Liên tục vội vã, quá nhiều nghĩa vụ và nhịp độ sống gấp thế giới hiện đại áp đặt vô tình cản trở mọi nỗ lực phấn đấu có cuộc sống thư thái và thoải mái. Tuy nhiên, nếu bạn cố gắng có con, không thể hy vọng thế giới bỗng chốc giảm tốc độ và ngoan ngoãn chiều theo ý muốn của hai người.

Chính các bạn phải thay đổi những thói quen vẫn duy trì. Không được phép quên rằng, trạng thái tâm lý của cha mẹ tương lai không chỉ ảnh hưởng đến sự thụ thai, mà có thể đóng vai trò quyết định sự ra đời của đứa trẻ. Có rất nhiều lý do tâm lý dẫn đến vô sinh, trong đó có cả những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ, những vấn đề hiện tại cũng như những băn khoăn, lo lắng về tương lai. Thực tế không thể loại bỏ hoàn toàn stress không có nghĩa, chúng ta không thể học được năng lực giảm thiểu mức độ stress. Thái độ thích hợp và trạng thái tâm lý ổn định của cha mẹ tương lai cũng quan trọng không thua kém phong độ thể lực.

(Theo Tâm Hòa // Tri Thức Trẻ)