Thuốc kháng sinh trị ung thư

Hiện nay nhờ phối hợp tốt ba phương pháp điều trị ung thư chủ yếu là xạ trị (dùng tia phóng xạ), phẫu thuật và hóa trị liệu (dùng thuốc) mà tỉ lệ sống của người bệnh tăng lên rất đáng kể.

Riêng thuốc trị ung thư hiện có 4 nhóm lớn có đặc điểm chung là gây độc và làm chết tế bào ung thư. Đó là: nhóm thuốc kháng chuyển hóa (cản trở tiến trình tổng hợp các chất cần cho tế bào), nhóm thuốc alkyl hóa, nhóm thuốc có nguồn gốc thực vật và nhóm kháng sinh chống ung thư. Nhược điểm chung của các nhóm thuốc trị ung thư là không chọn lọc để chỉ tác dụng lên tế bào ung thư, mà có thể gây độc cả tế bào lành ở liều điều trị và gây các tác dụng phụ nặng nề cho người bệnh.

Trong môi trường nuôi cấy một số chủng vi nấm, người ta đã tìm ra nhiều chất có tác dụng kháng sinh. Trong rất nhiều thuốc kháng sinh được tìm ra, thường là chất kháng vi khuẩn. Một số ít hơn thì lại có tác dụng kháng nấm, vì các kháng sinh này thâm nhập qua được màng tế bào của nấm có lớp vỏ chitin (ví dụ: nystatin, griceofulvin...). Đặc biệt người ta còn tìm thấy có một loại chất kháng sinh nữa có đặc tính kháng khối u. Thuốc kháng sinh trị khối u có thể kìm hãm được sự phát triển, hoặc ức chế một quá trình sinh tổng hợp của tế bào ung thư. Nhưng chính vì thế mà khi sử dụng nó cũng thường gây hại đến tế bào lành. Hiện nay vẫn chưa có kháng sinh trị ung thư nào có hiệu quả tốt mà lại không độc đối với cơ thể. Thị trường hiện có các thuốc kháng sinh sau:

- Bleumycin: là một hỗn hợp những kháng sinh glycopeptid phân lập từ một chủng vi nấm streptomyces verticillus. Dẫn xuất sulfat có các biệt dược: blenoxane, bleocin, bleo - S, verrublen... Thuốc có tác dụng ức chế tổng hợp ADN và ARN của tế bào ung thư.

- Daunorubicin: Lấy từ môi trường nuôi cấy streptomyces coeruleorubidus, với các biệt dược: cerubidine, daunoblastin, ondena... là kháng sinh chống phân bào của tế bào ung thư.

- Doxorubicin: dẫn xuất hydrochlorid có các biệt dược: adroacin, adriamycin, pallagicin, rubex... là kháng sinh kìm tế bào thuộc họ các anthracylin ức chế quá trình tổng hợp ADN và ARN của tế bào khối u.

- Olivomycin: là kháng sinh chiết từ xạ khuẩn actinomyces olivoreculi, có tác dụng kìm hãm quá trình tổng hợp ARN ở tế bào ung thư.

- Mitomycin: Là kháng sinh kìm tế bào, chiết xuất từ streptomyces caespitosus, với các biệt dược: ametycin, mutamycin, mytomycin... Thuốc có hiệu lực alkyl - hóa tức là gây độc tế bào ung thư bằng cách gắn một gốc hóa học có tên là alkyl vào một số chất có trong tế bào ức chế tổng hợp ADN (rõ rệt nhất ở giai đoạn G1 và S). Mitomycin có hoạt phổ rộng kháng ung thư, ngăn cản tân sản tế bào bệnh bằng cách kết hợp với ADN của tế bào ung thư ức chế sự nhân đôi của nó qua sự liên kết chéo của chuỗi xoắn kép ADN tế bào bệnh, nhờ đó mà ngăn chặn không cho khối u phát triển.

Với ung thư, điều tốt hơn cả là cần phát hiện sớm, xạ trị hoặc phẫu thuật loại bỏ khối u. Còn hóa trị liệu bằng thuốc hóa học, hoặc kháng sinh là phối hợp để đạt hiệu quả điều trị cao ngăn chặn tái phát. Ông cần động viên người anh an tâm điều trị theo sự chỉ định của thầy thuốc chuyên khoa.

( Theo BS. Vũ Hướng Văn // Báo Sức khỏe đời sống Online )