Một số vấn đề lưu ý ở trẻ sinh thiếu tháng

Chào bác sĩ tôi có một câu hỏi muốn hỏi ý kiến của bác sĩ Bé nhà tôi sinh non 8 tháng . Nay đã được 2 tháng 16 ngày mà nặng có 4kg. Cháu thỉnh thoảng bị co giật chân tay, ở cổ họng cháu dường như có đờm nữa , liệu có nguy hiểm không a. 1 tuần nay cháu không đi ngoài tôi rất lo . Rất mong được bác sĩ tư vấn cho tôi . Tôi xin chân thành cảm ợn (Lê Thị Bích Hồng)

(Thông tin tư vấn sau đây chỉ mang tính tham khảo - không tự ý chữa bệnh theo thông tin này)

Trả lời:

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trẻ ra đời trước 37 tuần thai tính từ ngày đầu của kỳ kinh cuối cùng là sinh non. Các em thường rất yếu ớt, tỷ lệ bệnh tật và tử vong cao, đặc biệt là những trẻ không quá 32 tuần thai và nặng dưới 2.000g lúc chào đời.

Tỷ lệ trẻ sinh non ở Việt Nam hằng năm là 10% (khoảng 150.000 em). Việc chăm sóc và nuôi dưỡng các em gặp rất nhiều khó khăn do các cơ quan trong cơ thể chưa phát triển chín muồi.

Trẻ sinh thiếu tháng rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi thời tiết nóng. Nguyên nhân là lớp mỡ dưới da của trẻ quá mỏng, khả năng sản sinh nhiệt kém, trong khi sự mất nhiệt do bức xạ và bốc hơi lại rất lớn. Trung tâm điều hóa thân nhiệt của trẻ hoạt động yếu. Nhiệt độ môi trường dễ khiến trẻ bị lạnh và phù cứng, vì lớp mỡ dưới da chứa nhiều axit béo no nên rất mau đông cứng. Việc sưởi ấm cho trẻ sinh non cực kỳ quan trọng và cách hiệu quả nhất là người mẹ ôm trẻ vào lòng.

Bé sinh non có nguy cơ hạ đường huyết và canxi huyết rất cao do năng lượng dự trữ thiếu và ăn uống quá ít. Để khắc phục tình trạng này, trẻ cần được cho ăn sớm và nhiều lần trong ngày. Nếu trẻ chưa tự dung nạp thức ăn qua đường tiêu hóa thì nên tiến hành nuôi bằng đường tĩnh mạch trong những ngày đầu (việc này chỉ thực hiện được trong bệnh viện). Khi bắt đầu ăn được qua đường miệng, trẻ cần ăn sữa mẹ ngay. Sữa mẹ rất cần cho trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ đẻ non vì nó chứa nhiều protein, đặc biệt là protein kháng khuẩn. Protein giúp trẻ sinh non phát triển nhanh, còn protein kháng khuẩn giúp bảo vệ cơ thể yếu ớt của trẻ chống lại các bệnh truyền nhiễm.

Trường hợp của con bạn như bạn mô tả trong thư: thỉnh thoảng bị co giật chân tay,có thể do trẻ bị còi xương và xuất hiện những cơn co giật do hạ canxi máu. Bệnh chỉ gặp ở trẻ 1-6 tháng tuổi. Cách điều trị chủ yếu là uống vitamin D và xiro canxi clorua theo chỉ dẫn của thày thuốc.

Hạ canxi máu là một tình trạng tiềm ẩn. Hầu như trẻ chỉ lên cơn co giật khi có một nhân tố khởi phát, chẳng hạn khi sốt cao hay mắc một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nào đó. Giai đoạn tiềm ẩn thường kéo dài khoảng một tuần, có khi chỉ một vài ngày, hoặc hơn một tháng. Trẻ hay quấy khóc, có khi khóc cả đêm; khóc một cách vô cớ, không phải vì đói, khát, ướt tã hay đòi bế... Có trường hợp cho uống cả thuốc an thần, thuốc ngủ... mà trẻ vẫn không nín. Cũng có trẻ hay giật mình lúc đang ngủ say hoặc cả khi thức. Nếu vô ý đụng phải, trẻ sẽ giật bắn lên, hai tay, hai chân đột nhiên co quắp. Một vài giây sau, lại thấy trẻ bình thường. Trẻ có thể tự nhiên bỏ bú hoặc đang bú tự nhiên ngừng bú, môi mấp máy, mắt trợn, có cháu bị tím tái nhưng chỉ vài giây sau, trẻ lại bú như thường.

Trong cơn giật do hạ canxi máu, trẻ co rúm người, có khi kèm theo co thắt thanh quản. Cổ tay trẻ co cứng, gập lại; ngón tay cái bị kéo vào lòng bàn tay; bàn chân duỗi ở tư thế vẹo bàn chân ngựa, ngón chân cái gấp lại và gót khum xuống. Co thắt thanh quản là một triệu chứng khá phổ biến, thường chỉ biểu hiện đơn thuần bằng tiếng the thé lúc hít vào. Trường hợp quá nặng có thể làm trẻ ngừng thở, tím tái, có khi tử vong sau giây lát.

Cách điều trị chứng co giật do hạ canxi máu ở trẻ còi xương chủ yếu là uống vitamin D và xiro canxi clorua.

Để chủ động phòng ngừa bệnh còi xương và chứng hạ canxi máu do còi xương, các bà mẹ có con nhỏ cần bảo đảm nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ. Hằng ngày, nhất là trong tiết trời đông - xuân, khi mặt trời vừa ló lên, nên bế con ra ngoài phòng, ngồi ở nơi không có gió lùa, để lộ tay chân, lưng, ngực, bụng của trẻ ra ánh nắng mặt trời chừng 10-15 phút. Cho trẻ uống vitamin D mỗi ngày 400 đơn vị, uống trong suốt năm đầu.

Khi trẻ bắt đầu ăn bổ sung, cần ưu tiên những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng và canxi. Để hấp thụ được nhiều canxi, nhớ cho trẻ ăn thêm dầu, mỡ, uống nước quả tươi và ăn thêm quả chín. Phòng ở của trẻ cần thoáng, sạch sẽ, nhiều ánh sáng.

Bữa ăn hằng ngày của mẹ cũng cần có thêm những thực phẩm giàu canxi như tôm, cua, cá, sữa, rau muống, rau ngót, rau dền, rau đay, rau mồng tơi, vừng, đậu tương...

Bé sinh non thường bị suy hô hấp. Tuổi thai càng thấp thì tỷ lệ suy càng cao, dễ dẫn đến tử vong do bị xẹp phổi và hội chứng màng trong. Những trường hợp này cần được điều trị tích cực tại bệnh viện.

Ngoài ra, những trường hợp sinh thiếu tháng có nguy cơ xuất huyết cao, nhất là xuất huyết màng não và phổi. Tình trạng xuất huyết sẽ càng trầm trọng nếu trẻ bị thiếu oxy hoặc hạ thân nhiệt.

Bạn cần đưa bé đi khám để sớm phát hiện những dấu hiệu bệnh lý ở trẻ và có biện pháp xử lý kịp thời.

Chúc bé hay ăn chóng lớn.

BS. Thuocbietduoc

(Theo Thuốc & Biệt dược)