Piracetam có phải là thuốc tăng trí nhớ?

Piracetam là thuốc được biết đến nhiều trong điều trị thiểu năng tuần hoàn não và một số bệnh khác. Nhưng trên thực tế loại thuốc này còn bị lạm dụng với mục đích cải thiện nhận thức, tăng trí nhớ. Vậy cần hiểu và dùng đúng về loại thuốc này như thế nào?                                                   

Tác dụng của piracetam

Piracetam  tác động trực tiếp lên não, cải thiện khả năng dẫn truyền thần kinh trên người bình thường và người có sự thiếu hụt chức năng thần kinh trung ương, làm dịu sự dẫn truyền thần kinh ở não, cải thiện căn bản môi trường chuyển hóa, chức năng thần kinh, phục hồi sự nhận thức, sự nhớ, học tập, tính linh hoạt, tỉnh táo đã bị giảm sút. 

Piracetam tăng cường sự đề kháng của não đối với sự thiếu ôxy, glucose bằng cách chống lại những rối loạn chuyển hóa do thiếu máu não cục bộ, bảo vệ não (tăng sự huy động, sử dụng, chuyển hóa ôxy, glucose não; duy trì tổng hợp năng lượng não; tăng cường sự phục hồi tổn thương), phục hồi khả năng nhận thức sau chấn thương não (do giảm ôxy-huyết, nhiễm độc, sau sock điện), cải thiện tình trạng bị mất trí (sau thiếu máu cục bộ não hay nhồi máu não).

Piracetam cũng có ảnh hưởng tốt trên mạch máu ngoại vi và thần kinh ngoại vi. Do có các tính năng trên mà piracetam được chỉ định dùng trong các trường hợp sau:

- Thiểu năng tuần hoàn não (TNTHN) ở người già, nhằm cải thiện tình trạng đau đầu, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, thiếu tập trung, thiếu linh hoạt…

- Trong tai biến mạch máu não (TBMMN), tổn thương não (do va đập), để phục hồi tế bào thần kinh bị tổn thương (do thiếu máu thiếu ôxy). Trong TBMMN, piracetam dùng để cấp cứu giúp phục hồi các tế bào thần kinh trong vùng nửa tối hoặc dùng sau khi đã bị TNTHN nhằm ngăn ngừa TBMMN thứ cấp, đồng thời cải thiện một số biểu hiện khác (nhận thức và chứng mất ngôn ngữ). Trong chấn thương sọ não kín ở tuổi thanh thiếu niên: bắt đầu điều trị sau 1,5 - 5 năm sau chấn thương, nhận thấy có cải thiện  các chức năng tâm thần (bộ nhớ, thị giác, khả năng chú ý, chấp hành), các chức năng tự động (dáng đi, sự cân bằng, nhịp chân tay). Ở nước ta, ít thấy dùng liệu pháp này.

- Trong chứng chóng mặt, khó đọc, thiếu máu hình liềm, trong co cứng mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu, hội chứng Raynaud…

10  năm trở lại đây, các nhà khoa học còn khai thác thêm được tính năng mới của thuốc như: cải thiện trí nhớ cho người bị suy giảm một số chức năng nhận thức do cao tuổi, do bệnh Alzheimer, do hội chứng Downs; Làm tăng hiệu suất nhận thức cho trẻ em khó đọc (do tăng cường giao tiếp giữa các bán cầu não, callosum thể vân và chức năng nhận thức nói chung, chứ không phải cho một nguyên nhân gây khó đọc cụ thể nào). Piracetam cũng tỏ ra có hiệu quả trong suy giảm trí nhớ sau phẫu thuật tim và não, đột qụy; trong chứng mất ngôn ngữ (aphasia), trong cơn động kinh co giật cơ. Piracetam tác động trên các dây thần kinh, cơ bắp nên có thể trợ giúp cho cơ bắp, rèn luyện sự khéo léo khi bị mất  thói quen và tính linh hoạt của các hoạt động này. Tuy nhiên, việc vận dụng vào chữa bệnh còn hạn chế.

Piracetam chỉ cải thiện trí nhớ trên người bệnh.

Và sự lạm dụng thuốc